رادیولوژی تخصصی و رنگی

رادیولوژی جنرال ، تخصصی و رنگی

آموزش کاملا کاربردی و عملی انواع تکنینک های رادیولوژی در فضای بیمارستان و مراکز های درمانی.

۱ . فیزیک

۲ . تکنیک

۳ . آناتومی

۴ . کار با دستگاه

رادیولوژی چیست و چه کاربردی دارد؟

رادیولوژی یا علم تصویر برداری ، شاخه ای از پزشکی است که با انرژی تابش در تشخیص و درمان بیماری ها سر و کار دارد . رادیولوژی همچنین به عنوان تصویر برداری تشخیصی نیز شناخته می شود .

ابزاریست که پزشکان می توانند توسط آن ، آنچه را که در بدن اتفاق می افتد دیده و درک کنند .

قبل از ظهور رادیولوژی ، فقط با مرگ بیمار ، پزشکان می توانستند ارگان های داخلی را مورد بررسی قرار دهند . پزشکان می توانستند خارج از بدن را معاینه کنند ، به اندام ها و بافت های داخلی گوش دهند و به خروجی های مختلف بدن نگاه کنند اما ساختار های داخلی بیشتر پنهان بودند .

در رادیولوژی از اشعه استفاده شده و از تصاویر استفاده نمی شود . این نوع تصویربرداری مستقیما از اشعه یونی استفاده می کند . به طور کلی می توان گفت رادیولوژی یک تخصص در پزشکی است که به تولید تصاویر داخلی بدن از طریق عوامل مختلف فیزیکی ، میدان مغناطیسی و … می پردازد .

هدف از رادیولوژی تشخیص مشکلات داخلی ، جلوگیری از ایجاد صدمه و درد است . قبل از اینکه این بیماری خیلی جدی شود ، پزشکان قادر هستند بیماری را سریعتر و دقیق تر تشخیص دهند .

این شاخه از پزشکی تخصصی از تجهیزات و طیف وسیعی از تکنیک ها برای گرفتن تصاویر از داخل بدن استفاده می کنند .

پزشک متخصص در زمینه رادیولوژی ، رادیولوژیست نامیده می شود . رادیولوژیست ها برای کمک به تشخیص و معالجه شرایط مختلف یا آسیب دیدگی ها را در تصاویری مانند تصاویر گرفته شده با اشعه ایکس تجزیه و تحلیل می کنند .

رادیولوژی از کجا آغاز شد ؟

کشف اشعه ایکس توسط ویلهلم کنارد رونتگن (Wilhelm Conrad Roentgen) همزمان با آغاز Musculoskeletal Radiology بود بطوریکه اولین رادیوگرافی از انسان ، از دست خانم Bertha ، همسر رونتگن ، در 22دسامبر 1895 به عمل آمد . رونتگن در اولین روز سال 1896 گزارشی از تحقیقات اولیه خود و اولین تصویر X-Ray به دانشگاه اروپا فرستاد که باعث شور و هیجان خاصی شد . در 13 ژانویه در یک نمایش اختصاصی و غیر رسمی ، دستاورد خود را به نمایش گذاشت .

بعد از اصرار های زیاد از طرف دانشگاه ها ، رونتگن در ۲۳ ژانویه ۱۸۹۶در سالن سخنرانی انستیتو فیزیک در همان ساختمانی که در ۱۸ نوامبر ۱۸۹۵ اشعه ایکس را کشف کرده بود درمورد کشف خود سخنرانی کرده که اشعه ایکس کشف شده را به عنوان اشعه رونتگن نامگذاری کردند .

اساس کار رادیولوژی :

شکل کلی دستگاه های رادیولوژی بسته به اینکه به چه منظوری (تشخیصی یا درمانی) ساخته شده باشند فرق می کند، ولی به طور کلی در یک دستگاه رادیولوژی عمومی لامپ تولید کننده اشعه ایکس با بازویی به پایه ای که می تواند در مسیرهای مختلف حرکت کند وصل شده تا بتوان اشعه ایکس را به طور دلخواه در جهات متفاوت متمرکز نمود .

در این دستگاه ها گذشته از امکاناتی که برای پرتو درمانی و یا تابش پرتوها برای عکس برداری فراهم شده است ، گاهی وسایلی نیز برای رویت همزمان تصاویر قسمتی از بدن که مورد تابش اشعه قرار گرفته ، استفاده می شود .

در رادیوگرافی با تنظیم شرایط الکتریکی تابش پرتو رونتگن و قراردادن فیلمی در مسیر خروج پرتوها و در عین حال بکاربستن وسایل فرعی برای جمع و جور نمودن تابش میتوان از حالات سلامت و یا مریضی قسمتی از بدن مدرکی مطمئن برای مطالعه در دست داشت .

منظور از عکس یا رادیوگرافی ساده ، عکسی است که بدون کاربرد یک ماده خارجی به بدن گرفته می شود . در این روش ، تفکیک حدود اعضاء از یکدیگر مشکل خواهد بود . در رادیوگرافی با مواد کنتراست ، با وارد نمودن مواد خارجی به بدن که نسبت به بافت های نرم ، تراکم متفاوتی داشته باشند، رنگ یکنواخت آن قسمت را بهم زده و تمایز رنگ ها حاصل می شود .

با توجه به اینکه رادیولوژی با اهداف و منظورهای متفاوتی انجام می شود ، شکل کلی دستگاه نیز بر اساس کارآیی آن متفاوت می باشد اما در حالت کلی در تمام آن ها کامپیوتر وجود دارد که اشعه ایکس را تولید می کند و توسط پایه ای که به آن متصل است ، در جهت های مختلف حرکت می کند . همچنین وسایلی در کنار آن ها استفاده می شود که می توان توسط آن ها قسمتی از بدن را که مورد تابش اشعه ایکس قرار می گیرد مشاهده نمود .

 کاربرد رادیولوژی

معمولا  اولین ارزیابی از بیمار ، رادیولوژی است . رادیولوژی می تواند اختلالات مختلفی را تشخیص دهد که شامل موارد زیر می باشند:

• آسیب شناسی هایی که باعث کمردرد می شوند به جز امکان تشخیص آسیب مکانیکی ستون فقرات
• تغییرات در شکل ستون فقرات که در آن رادیولوژی می‌تواند به طور دقیق تعداد درجه انحنا را مشخص کند.
• لغزش مهره کمر یا ستون فقرات مانند اسپوندیلولیستزیس و آرتروز
•  عکس از ریه که در واقع شناسنامه سلامت فرد است .
• عکس های رنگی با کنتراست از مری ، معده ، کلیه و…
• بررسی های ساده و سریع از شکم ، مری ، معده ، روده ، کلیه ها ، لوزه سوم ،سنگ های کلیه و…
• تشخیص شکستگی ها که از بهترین روشهای تشخیصی است
•  عکس های رنگی با کنتراست

نکته قابل توجه این است که رادیولوژی معمولی اجازه تشخیص شکاف ها ، برآمدگی ها یا دیسک های فتق و فیبروز بعد از عمل را نمی دهد.

انواع رادیولوژی

این شاخه از پزشکی را می توان به چهار بخش گسترده تقسیم نمود که شامل :

1.  رادیولوژی تشخیصی
2. رادیولوژی مداخله
3. انکولوژی رادیولوژی
4.  فیزیک پزشکی

۱)رادیولوژی تشخیصی

رادیولوژی تشخیصی شامل رادیولوژی عمومی مغز و اعصاب ، اسکلتی عضلانی ، قفسه سینه ،شکمی ، کودکان و پستان می باشد و در مورد مشکلاتی که درون ساختار بدن برای فرد اتفاق افتاده است به پزشک اطلاعاتی داده و در تشخیص بیماری کمک می کند
رادیولوژی تشخیصی خود شامل شاخه های مختلفی مانند CT Scan ، MRI ، MRA فلوروسکوپی ، ماموگرافی و سونوگرافی و همچنین پزشکی هسته ای می باشد.

۲) رادیولوژی مداخله ای

رادیولوژی مداخله ای نوعی روش است که پزشکان از تصویربرداری پزشکی برای ارائه درمانی به افراد دارای شرایط غیرسرطانی استفاده می کنند.
به عنوان مثال ، رادیولوژیست مداخله ای می تواند از تصویربرداری پزشکی برای پشتیبانی از یک عمل جراحی استفاده کند.
به طوری که برای هدایت عمل از روش هایی استفاده می‌کنند که معمولاً با سوزن یا لوله های باریک به نام کاتر انجام می‌شود.
برخی از این روش ها برای فرایندهای کاملاً تشخیصی به عنوان مثال آنژیوگرافی انجام می‌شود . در حالی که برخی دیگر به عنوان بخشی از درمان های خاص مثل آنژیوپلاستی  صورت می گیرد.
این روش با به حد اقل رساندن آسیب جسمی بیمار ، میزان بهبودی را افزایش و زمان مدت بستری بعد از عمل را کاهش می دهد .

این روش با استفاده از تکنیک های مختلف تصویربرداری به عنوان مثال اشعه ایکس ، سونوگرافی ، رزونانس مغناطیسی ، سی تی اسکن می‌تواند با هدایت ابزارهای کوچک مانند سوند و موارد مشابه از طریق رگ های خونی طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها را درمان کند.
از آنجا که فقط برش های کوچک پوستی ایجاد می شود ، خطرات آن کم بوده و زمان بهبودی معمولاً در مقایسه با سایر روش ها بسیار اندک است

از دیگر موارد استفاده از رادیولوژی مداخله ای:

• نمونه برداری یا بیوپسی از پستان که تحت گاید سونوگرافی و یا استریوتاکسی انجام می‌شود.
• قراردادن کاتر وریدی
• کنترل کردن خونریزی توسط آمبولیزاسیون
• درمان سرطان ها
• مداوای کمردرد
• درمان مشکلاتی که مربوط به کبد و کلیه می باشد.

۳)انکولوژی رادیولوژی

یک متخصص انکولوژیست از پرتونگاری برای معالجه سرطان استفاده می کند . این روش درمانی شامل استفاده از پرتودرمانی با انرژی بالا برای آسیب رساندن به سلول های سرطانی است که از گسترش بیشتر آنها جلوگیری می کند
این روش همچنین می تواند به کاهش علائم کمک کند یا در برخی موارد ، بیماری را به طور کامل درمان کند.

۴)فیزیک پزشکی

فیزیک دانان پزشکی از درک خود در مورد فیزیک برای کمک به تشخیص پزشکی استفاده می کنند.
به عنوان مثال ، آنها می توانند در مورد جنبه های فنی تصویربرداری پزشکی مشاوره دهند تا از امنیت بیماران و اثر بخشی نتایج اطمینان حاصل شود.
فیزیکدانان پزشکی دستگاه های بسیاری را توسعه داده اند که امروزه پزشکان معمولاً از آنها استفاده می کنند ، مانند تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI)

خطرات رادیولوژی و نکات ایمنی امواج یونیزه شده قدرت نفوذ و تخریب بالایی دارند که تابش مداوم و مکرر آن منجر به تخریب بافتهای سلولی می گردد . بنابراین عایق بندی کامل محل و استفاده از محافظ های سربی برای افراد الزامی است . همچنین با پیشرفت تکنولوژی ، رادیولوژی نیز دچار تحولاتی شد که از آن جمله ظهور رادیولوژی دیجیتال را باید نام برد.
در رادیولوژی دیجیتال مقدار دز دریافتی اشعه و تکرار آن پایین بوده و تصاویر کیفیت بالایی دارند بنابراین بیماران ، مدت زمان کمتری در معرض اشعه قرار می گیرند . همچنین تصاویر گرفته شده در رادیولوژی دیجیتال ، قابلیت آرشیو داشته که از تکرار عکسبرداری جلوگیری می کند.